Wat kies je als startende huisarts: eenmanszaak of vennootschap?

Eenmanszaak versus vennootschap: de voor- en nadelen

De eerste belangrijke knoop die je moet doorhakken, is je ondernemingsvorm. Zowel de eenmanszaak als de vennootschap hebben hun voor- en nadelen:

De lage oprichtingskosten en eenvoudigere formaliteiten zijn redenen waarom veel startende huisartsen kiezen voor een eenmanszaak. Toch loont het de moeite om als beginnende arts een vennootschap te overwegen. In een eenmanszaak kom je met een hoog inkomen namelijk al snel in de hoogste belastingschijven van de personenbelasting (progressief tarief aan 40, 45 of 50%) terecht.

Een rekenvoorbeeld

Stel: Sofie is alleenstaand en gaat als zelfstandig huisarts aan het werk in haar stagepraktijk. Als zij in haar eerste jaar 100.000 euro bruto verdient, dan zal ze in een vennootschap meer netto-inkomen overhouden dan in een eenmanszaak. 

De volgende simulatie maakt dit duidelijk:
 

Drie kanttekeningen hierbij:

• (*) In dit voorbeeld heeft Sofie 7.055,45 euro (werkelijke) beroepskosten (binnen haar eenmanszaak, respectievelijk, vennootschap). Dit kan voor iedereen verschillen.
• (**) Bij deze berekening gaan we ervan uit dat Sofie zichzelf een bruto bezoldiging van 40.000 euro uitkeert. De minimumbezoldigingsvereiste om recht te hebben op het verlaagd tarief van 20% (op de eerste schijf van 100K van het belastbaar resultaat) geldt niet voor startende vennootschappen gedurende de eerste vier belastbare tijdperken na hun oprichting (lees meer).
• (***) We gaan uit van een verlaagd tarief van 15% gekoppeld aan de uitkering van een dividend uit VVPRbis aandelen, mogelijk voor dividenden uit de winstverdeling voor het derde boekjaar en volgende na dat van de inbreng (in geld) (lees meer).  
• (****) We veronderstellen ook dat Sofie op het einde van het boekjaar de winst na belasting volledig aan zichzelf uitkeert als aandeelhouder, in de vorm van een dividend. Ze zou ook kunnen kiezen om die winst op te nemen in de reserves van haar vennootschap, om er later een eventueel fiscaal voordeel uit te halen.

Eenmanszaak of vennootschap: welke kies je? 

Er zijn een aantal factoren die de keuze voor de ene of andere ondernemingsvorm mee kunnen bepalen.

Je brutojaarinkomen is niet gekend 

Als startende huisarts is je brutojaarinkomen vaak nog moeilijk in te schatten. Het is afhankelijk van heel wat factoren zoals het aantal patiënten dat je zal zien, wachtdiensten, nevenactiviteiten als consultaties voor Kind & Gezin enzovoort. Of je kiest er bewust voor om enkel vervangingscontracten te doen. In zo’n geval is het meestal interessanter om een eenmanszaak te starten.  

Je hebt privékapitaal nodig

Heb je op het moment van de start privékapitaal nodig – bijvoorbeeld omdat je aan het bouwen of verbouwen bent – dan is het aanleggen van een spaarpot in de vennootschap (via de ‘reserves’) nog niet aan de orde. Ook dan is het interessanter om voor een eenmanszaak te kiezen.

Starten als eenmanszaak en later overstappen naar vennootschap?

Afhankelijk van je concrete situatie en toekomstplannen, kan je overwegen om eerst een eenmanszaak te starten om dan later de overstap te maken naar een vennootschap. Dit is evenwel geen standaardadvies en hangt af van onder meer: 

• De geschatte bruto – en netto-inkomsten;
• Het gewenst privé-inkomen van de persoon;
• De concrete situatie;
• Het toekomstperspectief; 
• Enzovoort. 

De omschakeling heeft in het algemeen voornamelijk een fiscale impact. De verlaagde dividendtaxatie onder de toepassing van het VVPRbis regime (15%) is immers vaak niet mogelijk voor oprichtingsaandelen omdat de oprichting van je zelfstandige praktijk doorgaans gebeurt met een inbreng anders dan in geld. Wil je toch nog kunnen genieten van een verlaagde dividendtaxatie? Dan is het systeem van liquidatiereserves ook een optie (belastingdruk van 13,64%), maar heeft als nadeel dat je telkens vijf jaar moet wachten per aangelegde (liquidatie)reserve voordat je kan genieten van deze verlaagde dividendtaxatie.  

Conclusie 

Het bovenstaande geeft aan dat het hier geen zwart-wit verhaal betreft. Een vennootschap kan interessant zijn op zowel fiscaal vlak (Sofie houdt met haar vennootschap 16,16% meer nettoloon over dan binnen een eenmanszaak) als op andere vlakken (minder formaliteiten). 

Hoe dan ook is het een keuze die je best niet overhaast maakt. In een ideaal scenario overloop je je verschillende opties met een boekhouder, die jou nadien ook met fiscaal advies kan bijstaan.