Schenking of testament, what’s in a name?

In een eerdere blog schreven we al over de voordelen van een bankgift, de opmaak van een eigenhandig testament en het einde van de zogenaamde ‘kaasroute’.  In deze bijdrage leggen we het testament naast de schenking en kijken we naar de gevolgen van de gekozen weg. 

Wanneer is er sprake van een schenking?

De schenking is een overeenkomst waarbij de schenker een (on)roerend goed kosteloos weggeeft aan een ander. Voorwaarde is wel dat die laatste het geschonken goed aanvaardt. Kortom, de schenker verarmt zich wetens en willens zonder een tegenprestatie te ontvangen van de verkrijger die zich verrijkt. 

De voornaamste eigenschap van de schenking is dat ze bij leven gebeurt en onmiddellijke uitwerking heeft. Het geschonken goed verdwijnt definitief uit het vermogen van de schenker, zonder dat die iets gelijkwaardigs in de plaats krijgt. Het is wel mogelijk om bepaalde beperkingen in te bouwen, zoals de schenking:

• onder voorbehoud van vruchtgebruik: de schenker kan het geschonken goed tot zijn dood blijven gebruiken of de vruchten ervan plukken. 
• met een verbod op inbreng in de huwelijksgemeenschap: het geschonken goed blijft tot het eigen vermogen van de ontvanger behoren, zelfs in geval van een huwelijk onder gemeenschap van goederen.
• onder last: de verkrijger moet dan bepaalde verplichtingen naleven, bijvoorbeeld  een bepaalde som geld betalen.
• met vervreemdingsverbod: de ontvanger mag het geschonken goed niet verkopen, verhuren of in vruchtgebruik geven. 

Wat zijn de fiscale gevolgen van een schenking?

De laatste jaren won de schenking aan belang bij vermogensplanning. Een belangrijke reden hiervoor is fiscaal van aard: de tarieven van de schenkbelasting zijn aanzienlijk lager dan die van de erfbelasting. Met andere woorden: schenken is in Vlaanderen fiscaal interessanter dan erven.

We illustreren dit met een cijfervoorbeeld:

Overlijdt Jan, dan loopt het tarief van de erfbelasting op van 3 over 9 tot 27% ten aanzien van zijn langstlevende echtgeno(o)t(e)/partner of kinderen. 

Schenkt Jan daarentegen bij leven aan diezelfde personen, dan geldt een vast tarief van 3% voor roerende goederen of een opklimmend tarief van 3, 9, 18 of 27% voor onroerende goederen, zoals je kan zien hieronder.   
 

Voor schenkingen en erfenissen tussen andere personen zijn de verschillen in de tarieven nog groter: de schenkbelasting bedraagt dan 7% voor roerende goederen of 10, 20, 30 of 40% voor onroerende goederen. De erfbelasting loopt echter op van 25, 30 tot 55% tussen broers en zussen, en zelfs 25, 45 of 55% ten aanzien van alle anderen. 

We geven nog mee dat schenk- en erfbelasting een bevoegdheid van de gewesten is. Net als voor de schenkbelasting verschillen ook de regels en tarieven van de Vlaamse erfbelasting met die van Brussel of Wallonië. Welke regionale fiscale regels van toepassing zijn, wordt bepaald door de fiscale woonplaats van de schenker of erflater.

Wat is een testament? 

Een testament is een schriftelijke akte waarin een persoon (de ‘erflater’) bepaalt wie (de ‘legataris’) er na zijn/haar dood welk deel (het ‘legaat’) uit de nalatenschap verkrijgt. Het testament heeft pas uitwerking na het overlijden van de erflater en heeft dus geen onmiddellijke gevolgen voor zijn huidige vermogen. Anders dan bij de schenking, kan de erflater zijn testament wel eenzijdig wijzigen of zelfs herroepen. 

Maar een testament kan nog meer. Zo mag de erflater ook een prestatie opleggen aan de legataris(sen), bijvoorbeeld de betaling van een rente of de last tot verzorging van een bepaald persoon. Komt de legataris die prestatie niet na, dan vervalt het legaat. 

De voornaamste gelijkenissen en verschillen in beeld