Van eenmanszaak naar vennootschap: wat moet je weten op vlak van btw en personenbelasting?

Administratieve formaliteiten

Net zoals bij de oprichting van je eenmanszaak komen er ook bij de stopzetting ervan enkele administratieve zaken aan te pas. Zo moet je jouw zelfstandige activiteit uitschrijven uit de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Ook bij de btw-administratie moet je jouw stopzetting doorgeven. Verder breng je jouw sociaalverzekeringsfonds op de hoogte van deze stopzetting. 

Voor de opstart van je vennootschap moet je een ondernemingsnummer aanvragen bij de KBO, jouw btw-nummer activeren bij je bevoegde btw-controle en je aansluiten bij een sociaalverzekeringsfonds.

Afrekening van personenbelasting

Als je overstapt van een eenmanszaak naar een vennootschap wordt jouw zelfstandige activiteit als eenmanszaak fiscaal stopgezet. Als je naar aanleiding van deze stopzetting meerwaarden realiseert op jouw gebruikte beroepsactiva bij een inbreng in of verkoop aan je vennootschap, noemen we dit stopzettingsmeerwaarden. Deze zijn belastbaar in de personenbelasting. Maar dit hoeft niet per se negatief te zijn, want dit biedt de mogelijkheid om opnieuw fiscaal af te schrijven in de vennootschap.

Wil je daarnaast een beroepsactief (zoals jouw gebouw) privématig aanhouden, dan moet je in principe geen meerwaardebelasting betalen bij een latere verkoop. Verder kan je onder bepaalde voorwaarden belastingvrij overstappen naar een vennootschap. 

De tarieven zijn opgesplitst naargelang het soort activa en het moment van stopzetting. We geven je een korte samenvatting.

*eenvoudig gesteld ‘winst van de laatste vier jaar’

De te belasten stopzettingsmeerwaarden worden opgenomen in de aangifte personenbelasting van het inkomstenjaar waarin je je eenmanszaak stopzet. Let op, op deze belasting moet je dus ook nog gemeentebelasting betalen.

Onttrekking in btw

Via het formulier 604C zet je jouw btw-nummer als eenmanszaak stop, om een btw-nummer voor je vennootschap te activeren heb je een formulier 604A nodig. 

Ook in btw vindt er mogelijks een regularisatie plaats bij de stopzetting van jouw eenmanszaak. De geregulariseerde btw neem je op in de aangifte van het kwartaal (voor kwartaalaangevers) of de maand (voor maandaangevers) waarin je gestopt bent. Er zijn twee mogelijkheden bij de overstap naar een vennootschap: overdracht van een algemeenheid van goederen of stopzetting van je eenmanszaak.

De overdracht van een algemeenheid van goederen door inbreng in de vennootschap is vrij van btw. De vennootschap wordt geacht de eenmanszaak voort te zetten. De herzieningstermijn van roerende en onroerende goederen blijft hierdoor behouden in de vennootschap. De activa die eventueel overblijven in de eenmanszaak (bijvoorbeeld gebouwen) moet je onttrekken of mogelijks herzien (zie verder).

Bij de stopzetting van je eenmanszaak moet je in principe jouw voorraden en bedrijfsmiddelen ‘onttrekken’. Er is sprake van een onttrekking van zodra het beroepsgebruik van een goed wegvalt en het volledig privé gebruikt zal worden. Voor btw staat zo’n onttrekking gelijk aan een levering, je moet hierop dus btw afdragen aan de Staat. Maar op welke waarde moet je deze belasting berekenen?

• Bij voorraden is de maatstaf van heffing gelijk aan de normale marktwaarde, rekening houdend met de gebruikelijke slijtage of ouderdom.
• Roerende bedrijfsmiddelen hebben een herzieningsperiode van vijf jaar. Bij een onttrekking tijdens deze herzieningsperiode mag de btw berekend worden op 1/5 van de aankoopprijs verhoogd met 1/5 voor elk nog niet verstreken jaar van de herzieningsperiode van vijf jaar. Of je kan ervoor kiezen om de btw te berekenen op de normale marktwaarde, ook na de vijfjarige herzieningstermijn.
• Onroerende bedrijfsmiddelen (gebouwen en infrastructuurwerken) hebben een herzieningstermijn van vijftien jaar. 
  • Is het gebouw nieuw op moment van stopzetting en zal je het gebouw privématig aanwenden, dan moet een onttrekking gebeuren. Een gebouw is nieuw tot 31 december van het tweede jaar volgend op jaar van eerste ingebruikname. De bepaling van de maatstaf van heffing is in dit geval gelijklopend met deze van roerende bedrijfsmiddelen, maar de herzieningstermijn is vijftien jaar in plaats van vijf jaar. 
  • Is het gebouw niet nieuw op moment van stopzetting, ofwel nieuw maar zal het niet privématig worden aangewend (bijvoorbeeld bij verhuur), dan moet een herziening gebeuren op 1/15 van de aankoopprijs verhoogd met 1/15 voor elk nog niet verstreken jaar van de herzieningsperiode van vijftien jaar.