Voordeel van voorafbetalingen en sociale bijdragen voor zelfstandige landbouwers

De overheid wil zo snel mogelijk de belastingen innen. Dit is niet echt verrassend. De belastingen op de beroepsinkomsten worden hoofdzakelijk geïnd door middel van de bedrijfsvoorheffing. Deze inningswijze is echter enkel mogelijk bij werknemers of bedrijfsleiders waarbij respectievelijk hun werkgevers en vennootschap een bedrijfsvoorheffing inhouden bij de uitbetaling van hun bezoldigingen. Deze inhouding is niet mogelijk bij een zelfstandige. Immers, zijn beroepsinkomsten worden niet uitbetaald door een werkgever of een vennootschap… Toch wil de overheid de zelfstandige ook stimuleren om zoveel mogelijk belastingen op voorhand te betalen.

Voorafbetalen

Om de inning van de belastingen bij zelfstandigen te verzekeren moet iedere zelfstandige in de regel gedurende het jaar voorafbetalen. Ieder kwartaal zijn er tijdstippen waarop de voorafbetalingen kunnen gebeuren. Voor het jaar 2023 is dit op 11 april, 10 juli, 10 oktober en 20 december. 

Dit is niet altijd verplicht. Indien je je voor de eerste keer vestigt als een zelfstandige in hoofdberoep (hierna ‘startende zelfstandige’ genoemd) dan moet je gedurende de drie eerste jaren niet verplicht voorafbetalen. Indien je toch zou voorafbetalen, dan word je hiervoor fiscaal beloond met een zgn. bonificatie. 

Vanaf het vierde jaar ontstaat er wel een verplichting tot voorafbetalen. Wordt er niet of onvoldoende voorafbetaald, dan zal je gesanctioneerd worden met een belastingverhoging.

Op welke inkomsten?

Enkel de belastingen op jouw belastbare beroepsinkomsten moeten voorafbetaald worden. Die zijn in de loop van het jaar niet altijd gekend en moeten dus geraamd worden. De belastingen op jouw onroerende, roerende of diverse inkomsten moeten niet voorafbetaald worden. Bovendien, enkel jouw beroepsinkomsten die belast worden aan de progressieve belastingtarieven (d.i. van 25% t.e.m. 50%) zijn onderworpen aan de voorafbetalingsplicht. Met andere woorden, indien je belastbare beroepsinkomsten ontvangt die afzonderlijk belastbaar zijn aan één belastingtarief, dan moet je geen rekening houden met die belasting bij het berekenen van de voorafbetalingen.

Wat zijn de voordelen?

Voorafbetalen kan je bepaalde (fiscale) voordelen geven.

Ten eerste, kan je vermijden dat je een grote eindbelasting in één keer moet betalen. Bij een winstgevende activiteit kan de eindbelasting snel hoog oplopen waardoor je binnen de twee maanden na de verzending van jouw aanslagbiljet een groot bedrag moet storten aan de fiscus. 

Ten tweede, door voldoende vooraf te betalen vermijd je dat je gesanctioneerd wordt met een belastingverhoging. Door deze verhoging zal de eindbelasting op jouw aanslagbiljet dus hoger zijn dan wanneer je wel voldoende zou voorafbetalen.

Tot slot, voorafbetalen kan je als startende zelfstandige (de eerste drie jaren) een fiscaal voordeel geven, namelijk een bonificatie. Dit kan je vergelijken met een soort belastingvermindering. Met andere woorden, de eindbelasting op jouw aanslagbiljet zal lager zijn dan indien je niet zou voorafbetalen. De bonificatie zal hoger zijn indien je voorafbetaald in het eerste kwartaal en neemt progressief af indien je in een later kwartaal voorafbetaald.

Een eenvoudig voorbeeld 

Reële berekeningen zijn vaak complexer maar wij geven je hierna een sterk vereenvoudigd cijfervoorbeeld.

Een zelfstandige heeft in de loop van 2023 zijn verschuldigde belasting geraamd op € 30.000. Hij heeft hiervoor de eerste drie kwartalen voorafbetaald (resp. € 11.000, € 8.000 en € 5.000). De grondslag voor de belastingvermeerdering is gelijk aan € 30.000 x 106% = € 31.800. De globale vermeerdering is dan gelijk aan € 31.800 x 4,50 % = € 1.431. 

Als je dus niets zou voorafbetalen moet je een belastingverhoging betalen van € 1.287,90 (zijnde € 1.431 dat wettelijk nog tot 90% mag worden beperkt).

Maar omdat je wel (een gedeelte) hebt voorafbetaald krijg je een vermindering van de belastingverhoging, namelijk :
€ 660 (nl. 6% x € 11.000)
€ 400 (nl. 5% x € 8.000)
€ 200 (nl. 4% x € 5.000)

De totale vermindering van de belastingverhoging is € 1.260. Het saldo van de belastingverhoging (€ 1.431 min € 1.260) bedraagt nog slechts € 171. Dankzij de voorafbetalingen bedraagt de belastingvermeerdering nog € 171 of € 153,90 na toepassing van de wettelijke beperking tot 90%. Dit bedrag is kleiner dan 0,5% van € 31.800 waardoor de belastingverhoging wegens onvoldoende voorafbetalingen wordt herleid tot € 0.

Je hebt zodoende voldoende voorafbetaald om geen belastingverhoging te krijgen van € 1.287,90.

Sociale bijdrage betalen

Het betalingsvoorstel van sociale bijdragen in de vier kwartalen van 2023 is gebaseerd op het inkomstenjaar 2020. Had je in 2020 een relatief goed jaar en verwacht je dat ook in 2023, dan betaal je gewoon de sociale bijdragen die je worden voorgesteld. Was 2020 echter een slecht jaar, dan kan je spontaan meer betalen dan de bijdragen die je worden voorgesteld. Het effect daarvan is dat je de effectief betaalde sociale bijdragen in inkomstenjaar 2023 kan aftrekken en dus minder belast wordt in 2023. Je moet daarbij wel opletten met vrijwillig (bewust) overdreven sociale bijdragen, waarvan de fiscus de fiscale aftrek kan verwerpen. 

Betaal je echter te veel sociale bijdragen, dan is de terugbetaling ervan belastbaar in het regularisatiejaar. Ook als je te weinig voorlopige sociale bijdragen betaalt, zal er later een regularisatie volgen en moet je later (meestal na twee jaar) hogere regularisatiebijdragen betalen.

Maar hoeveel sociale bijdragen betaal je dan het best? Dit hangt af van jouw jaarlijks netto beroepsinkomen. Op het einde van het inkomstenjaar is het aangeraden om jouw jaarinkomen te schatten. Op basis van deze schatting maak je een simulatie van jouw sociale bijdragen. Jouw boekhouder kan je hierbij helpen.